Shockschade, de stand van zaken

Op 22 april 2024 heeft de Hoge Raad opnieuw een arrest gewezen over shockschade. In dit arrest draaide het om de vraag of gedragingen na de gepleegde onrechtmatige daad, meewegen bij het toekennen van shockschade.

Shockschade, hoe zat het ook alweer?

In 2002 heeft de Hoge Raad hierover voor het eerst een arrest gewezen; het Taxibus arrest (ECLI:NL:PHR:2002:AD5356). In deze zaak werd de moeder van een jong verkeersslachtoffer geconfronteerd met haar overreden dochter. Als gevolg hiervan liep de moeder geestelijk letsel op en heeft zij de Wam (Wet Aansprakelijkheid Motorrijtuigen)- verzekeraar van de taxibus hiervoor aansprakelijk gesteld. In het arrest overwoog de Hoge Raad dat de taxichauffeur, die een verkeersfout heeft gemaakt en hiervoor strafrechtelijk veroordeeld is, ook onrechtmatig ten opzichte van de moeder gehandeld heeft. De shockschade werd toegekend. 

Als gevolg van deze uitspraak is het dus mogelijk om onder bepaalde omstandigheden buiten de beperkte wettelijke mogelijkheden als derde (niet zijnde het slachtoffer) schade te vorderen op grond van een onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW). De derde wordt hiermee het secundaire slachtoffer.

Shockschade arrest van 28 juni 2022

In 2022 werd het Hoogeveense flat arrest (ECLI:NL:HR:2022:958) gewezen. Ook dit arrest kent weer gruwelijke feiten. In deze zaak ging het om het meisje Sharleyne dat door haar moeder van het balkon van een flat was geduwd en dit niet overleefde. De vader van het meisje, vorderde op grond van een onrechtmatige daad schadevergoeding van de moeder. Het gerechtshof heeft de shockschade toegekend en de Hoge Raad heeft dit in cassatie in stand gelaten. Voor de dagelijkse praktijk is dit arrest relevant, omdat de Hoge Raad in dit arrest de gezichtspunten uiteen gezet heeft die een rol spelen bij de beoordeling van de onrechtmatigheid en de toekenning van shockschade.

Arrest van 22 april 2024 (ECLI:NL:HR:2024:646), precisering van shockschade

In 2024 volgt er weer een nieuw arrest over dit onderwerp waarin de Hoge Raad aangeeft dat hij naar aanleiding van de uitspraken die nadien gevolgd zijn, aanleiding heeft gezien zijn rechtspraak hierover te preciseren.

In deze strafzaak vorderden de nabestaanden (moeder en kinderen) schade in het strafproces. Hun man/vader was door de verdachte door het hoofd geschoten (in het bijzijn van zijn 14 maanden oude dochter) en als gevolg hiervan overleden. Extra luguber is, dat de verdachte zich nadien als steun en toeverlaat heeft opgesteld. Dit gegeven is door het gerechtshof meegenomen in de toewijzing van de shockschade.

De Hoge Raad heeft het gerechtshof teruggefloten en aangegeven dat dit een onjuiste rechtsopvatting is. Gedragingen van een verdachte in de periode nadat het strafbare feit gepleegd is, die losstaan van het gepleegde feit en de confrontatie, kunnen niet worden aangemerkt als omstandigheden die relevant zijn voor de beoordeling van de shockschade. Deze omstandigheden mogen dus niet meegewogen worden door de rechter.

Shockschade, een geval apart

Shockschade biedt een derde de mogelijkheid om buiten de beperkte wettelijke mogelijkheden, schade te vorderen van de veroorzaker van bijvoorbeeld een ongeval of een strafbaar feit. Er gelden echter nogal wat criteria, waaraan voldaan moet worden om een beroep op schokschade te laten slagen. Deskundige rechtsbijstand is hierbij van belang. Een LSA advocaat kan u helpen om uw shockschade te vorderen.

Meer weten over shockschade? Neemt u dan gerust contact op. Uw eerste aanspreekpunt is Karin Kamps, advocaat en lid van de LSA.